17 CÂU HỎI THƯỜNG GẶP VỀ VACCINE COVID-19

 

1. Tiêm vaccine COVID-19 có an toàn không, lâu dài có ảnh hưởng tới sức khỏe không?

Tại thời điểm này, đã có hàng trăm triệu mũi vaccine được tiêm trên toàn thế giới, chỉ một số rất nhỏ có biến chứng nguy hiểm với tỷ lệ chỉ khoảng 1-2/triệu người. Từ trước tới giờ, tác dụng phụ của vaccine nếu có thường xảy ra ngay, trong 1 vài tuần đầu và không có chuyện kéo dài tới tận nhiều năm sau. Kể cả một sốt trường hợp không rõ ràng, thì tiêm vaccine COVID-19 Vẫn an toàn hơn nhiều so với bị nhiễm COVID-19

2. Tôi có nên tránh vaccine Verocell của Sinopharm hoặc của Astrazeneca để chọn vaccine của Pfizer hoặc của Moderna không?

Tất cả các vaccine hiện có đều bảo vệ bạn tránh nhiễm bệnh, nễu nhiễm bệnh cũng không bị nặng, tránh phải nằm viện và tránh tử vong. Nhìn chung, mọi người nên cảm thấy tự tin và may mắn vì được tiêm bất cứ loại vaccine nào lưu hành trên thế giới như của Johnson & Johnson hay của Astrazeneca…Có những thông báo về nguy cơ bị tác dụng phụ tuy hiếm nhưng rất nghiêm trọng đe dọa tính mạng từ 2 loại vaccine này. Tuy nhiên, tôi muốn nhấn mạnh rằng, những tác dụng phụ đó thật sự rất hiếm gặp, chỉ vào khoảng 1 vài phần triệu. Vì vậy, hầu hết các trường hợp, lợi ích của tiêm vaccine lớn hơn rất nhiều so với nguy cơ bị nhiễm COVID-19 nặng, cũng như nguy cơ nằm viện và nguy cơ tử vong do nhiễm COVID-19.

Vaccine Pfizer

Ngoài ra, vaccine của Johnson & Johnson là liều đơn, 1 mũi, nó không những không cần đòi hỏi bảo quản nhiệt độ âm sâu như vaccine mRNA mà còn dễ dàng vận chuyển vaccine tới người dân, cũng như dễ dàng tiếp cận những người không thường xuyên đến các cơ sở y tế.

Ở Mỹ, không yêu cầu đến nguồn cung vaccine, nên nếu có ai đó phân vân, chúng tôi sẽ giới thiệu vaccine mRNA, và đúc rút kiến thức đến thời điểm này, sự giới thiệu sẽ thay đổi

3. Tôi nghe nhiều về các phản ứng phụ của vaccine không tốt, thậm chí cả tử vong. Đó là những vaccine nào vậy và tôi có cần quan tâm lo lắng không?

Các loại vaccine này là rât, rất tốt. Mọi người nói phản ứng xấu của vaccine là đề cập tới các phản ứng phụ hay gặp như sốt nhẹ, mệt mỏi thường kéo dài trong 1 hoặc 2 ngày. Cho tới nay, CDC đã nhận được một vài báo cáo về các trường hợp tử vong, rất ít thôi. Và họ đã điều tra kỹ lưỡng các trường hợp tử vong này. Hầu như không có liên quan tới vaccine.

4. Tôi có thể bị nhiễm COVID-19 từ vaccin không?

Không, chắc chắn là không. Các Vaccine đang lưu hành ở Việt Nam không hề chứa virus sống, Sau tiêm vaccine bạn gặp các tác dụng phụ như sốt nhẹ, đau mỏi người, đau cơ, mệt mỏi… là do cớ thể bạn đang hoạt động sinh kháng thể chống lại COVID-19, chứ không phải bạn bị nhiễm COVID-19

5. Khu vực tôi sống không có ai mắc COVID-19, tôi có cần tiêm vaccine không?

Có, rất nên tiêm. Đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, số ca mắc và sô ca tử vong ngày càng tăng cao. Tiêm vaccine là cách tốt nhất bảo vệ bản thân bạn, bảo vệ gia đình bạn và bảo vệ cả cộng đồng. Càng nhiều người được tiêm vaccine, nguy cơ dịch xuất hiện và bùng phát càng thấp.

Dịch Covid-19 tràn qua Ấn Độ

6. Biến thể Delta là gì, tôi có phải lo lắng lắm không?

Virus SARS-COV-2 là một loại virus RNA, và với các virus RNA, đặc biệt là virus RNA đường hô hấp, chúng liên tục nhân lên và đột biến. Hiện tại, chúng ta chưa kểm soát được sự lây nhiễm trên toàn cầu. Thứ duy nhất về biến thể này là nó rất dễ lây nhiễm. Tải lượng virus mà 1 người nhiễm bệnh có trong dịch tiết của họ cao gấp hàng ngàn lần so với các chủng trước đây. Với chủng ban đầu, một người nhiễm bệnh lây cho khoảng 2.5-3 người khác (chỉ số này gọi là chỉ số lây nhiễm cơ bản, chỉ số sinh sản), với biến thế Delta, chỉ số lây nhiễm này có thể lên tới 6-8, cao hơn rất nhiều. Nếu là 6, một người lây nhiễm 6 người, 6 người lây tiếp cho 36 người và cứ thế tăng theo cấp số nhân. Chính khả năng lây nhiễm của nó mới thật sự đáng lo ngại.

Biến thể Delta lây nhiễm cực nhanh

7. Tôi đã tiêm vaccine, liệu tôi có được bảo vệ trước biến thể Delta hay không?

Các loại vaccine, vaccine mRNA, vaccine vector adenovirus là rất tốt để chống lại các biến thể Alpha. Không những vậy, các vaccine này cũng rất tốt để chống lại biến thể Delta. Chúng cũng rất tốt để bảo vệ bạn tránh bị bệnh nặng hoặc tử vong, nhưng không được tốt để bảo vệ bạn khỏi bị lây nhiễm. Cần nhấn mạnh rằng, hiệu quả vaccine không đạt tối ưu nếu bạn chỉ tiêm 1 mũi. Với vaccine mRNA bạn phải tiêm đủ 2 mũi vaccine. Khi bạn đã tiêm đủ 2 mũi, đủ thời gian, bạn sẽ có được sự bảo vệ tốt nhất tránh bị nặng hoặc tử vong, và có thể tránh bị lây nhiễm ở mức độ nào đó.

Ở nước Mỹ, vaccine Johnson & Johnson là 1 loại vaccine vector adenovirus. Có những thông tin trái chiều như một số nghiên cứu thấy rằng nó không được tốt như trong các nghiên cứu về vaccine mRNA. Nhưng đây đều là nghiên cứu trong phòng thí nghiệm. Chúng tôi có rất ít dữ liệu đầu ra của người bệnh. Hiện tại, không có nhiều người được tiêm vaccine Johnson & Johnson tại Mỹ, nhưng có 1 điều tôi muốn nói với các bạn rằng, chúng tôi không thấy có những trường hợp bị nhiễm bệnh sau tiêm vaccine này. Cho nên, tôi nghĩ sự bảo vệ tránh lây nhiễm là rất tốt.

8. Lây nhiễm đột phá là gì? và có đáng lo ngại không?

Khi bạn tiêm vaccine đầy đủ 2 mũi, bạn vẫn có thể bị lây nhiễm bệnh và ta gọi đó là nhiễm đột phá. Gọi là đột phá vì virus xuyên qua được hàng rào bảo vệ mà ta có được từ vaccine. Hầu hết các ca nhiễm đột phá có triệu chứng nhẹ hoặc không triệu chứng, có thể chỉ như bị cảm lạnh hoặc cảm cúm thông thường trong 2 hoặc 3 ngày. Hiếm khi, cũng có ca nào đó bị nhiễm đột phá, có thể triệu chứng nặng phải nằm viện, hoặc thậm chí có thể tử vong. Nhưng những trường hợp như vậy rất ít. Ý tôi là, nguy cơ một người tiêm phòng đầy đủ, tử vong vì nhiễm đột phá chiếm tỷ lệ khoảng 0.0003%, rât rất thấp.

9. Đã tiêm đủ 2 mũi vaccine rồi, tôi có cần tăng cường một mũi vaccine nữa trong năm nay hoặc năm sau không?

Đây là một câu hỏi rất hay. Tôi nghĩ, tại thời điểm này, tôi không dám chắc bạn có cần 1 mũi tăng cường nữa hay không. Nhưng có những bằng chứng rõ ràng rằng, theo thời gian, sự bảo vệ mà bạn có được từ vaccin chống lại virus sẽ tàn lụi, suy giảm. Bây giờ, virus biến đổi, cho nên mức độ bảo vệ mà bạn cần cũng thay đổi, vì vậy, bạn cần thêm một mũi tăng cường nữa không ư? Tôi nghĩ là có, nhưng nó không phải mũi tăng cường với loại vaccine lần đầu bạn tiêm, mà là một mũi vaccine tăng cường hướng tới bảo vệ bạn khỏi chủng Delta, hoặc 1 chủng biến đổi nào khác.

10. Thời gian bảo vệ của vaccine kéo dài trong khoảng thời gian bao lâu?

COVID-19 là bệnh do 1 loại virus mới và vaccine tạo ra cũng hoàn toàn mới, cho nên chúng ta không biết chắc chắn sự bảo vệ sẽ kéo dài trong bao lâu. Nhưng cho đến nay, kết quả cho thấy khá khả quan, tại thời điểm 6 tháng sau tiêm vaccine, mức độ bảo vệ đo được vẫn ở mức cao, sự bảo vệ thực tế còn kéo dài hơn nữa, chúng ta sẽ có câu trả lời trong thời gian tới.

11. Tiêm đủ 2 mũi vaccine rồi, tôi có cần phải đeo khẩu trang và đảm bảo khoảng cách không?

Trước khi có biến thể Delta, Nếu được tiêm vaccine, bạn rất khó bị lây nhiễm, và dù bạn có bị lây nhiễm thì cũng hầu như không có nguy cơ lan truyền bệnh cho người khác vì tải lượng virus trong dịch tiết của bạn rất thấp. Một trong những rắc rối nhất với chủng Delta là bạn ít có nguy cơ lây nhiễm hơn, nhưng khi bạn bị nhiễm, số lượng virus trong dịch tiết của bạn nhiều như những người chưa tiêm vaccine. Đó là lí do vì sao mặc dù bạn đã tiêm vaccine đầy đủ, bạn vẫn cần đeo khẩu trang, bởi vì bạn vẫn có thể nhiễm bệnh và lây cho người khác.

Thực hiện 5K, giãn cách xã hội để kiểm soát tránh lây nhiễm

12. Tôi có thể sử dụng các thuốc hạ sốt giảm đau để điều trị tác dụng phụ của vaccine không?

Nếu bạn gặp tác dụng phụ sau tiêm vaccine, lời khuyên của tôi dành cho bạn là bạn hay theo dõi sát, có thể dùng liều thấp thuốc hạ sốt giảm đau, đương nhiên nếu các triệu chứng nhẹ, thoáng qua, không cần dùng thì bạn không nên dùng thuốc. Có giả thuyết lo ngại các thuốc hạ sốt giảm đau này làm giảm đáp ứng miễn dịch của bạn. Nhưng tôi vẫn khuyên các bạn là hãy theo dõi và dùng liều nhỏ. Bởi vì các tác dụng phụ này có thể đặc biệt nặng ở một số người

13. Tôi đang có thai. Vaccin có an toàn cho những người có thai và đang cho con bú không?

Khi chúng ta nghiên cứu về một loại thuốc mới hoặc vaccine mới, chúng ta thường không chọn nhóm phụ nữ có thai và đây là khoảng trống trong các thử nghiệm vaccine ở giai đoạn sớm. Nhưng trong tình huống thảm họa khẩn cấp, đã có hàng chục nghìn người có thai được tiêm vaccine hoặc có thai sau 1 thời gian ngắn tiêm vaccine. Và thật mừng là vaccine an toàn và có hiệu quả bảo vệ rõ. Cụ thể hơn, tỷ lệ xảy thai, sinh non, tỷ lệ dị tật và các biến chứng khác hoàn toàn không có khác biệt khi so sánh với nhóm thai sản thông thường. Vaccine không làm tăng các biến chứng này. Vaccine cũng an toàn với phụ nữ cho con bú. Đặc biệt, ở nhóm cho con bú, các nghiên cứu gần đây cho thấy có kháng thể truyền cho con qua sữa mẹ. Lời khuyên của tôi, nếu bạn có thai hoặc dự định có thai, hãy tiêm vaccine.

Vaccine Covid-19 mRNA an toàn với phụ nữ có thai và cho con bú

14. Tôi đang bị suy giảm miễn dịch, vaccine vẫn bảo vệ được tôi chứ?

Những người suy giảm miễn dịch, tôi muốn nói điều này với các bạn, các vaccine là an toàn với các bạn như bất kỳ một ai khác, nhưng có thể không hiệu quả bằng. Tùy thuộc loại miễn dịch bị suy giảm, vaccine có thể không bảo vệ tốt như người có hệ miễn dịch bình thường. Vì vậy, các bạn đừng nghĩ rằng đã tiêm vaccine là mình đã được bảo vệ an toàn, bạn vẫn cần sử dụng khẩu trang, giãn cách xã hội và các khuyến cáo khác của bộ y tế để tránh nhiễm bệnh.

Tôi khuyến khích tất cả các thành viên trong gia đình bạn cần được tiêm vaccine, đó là cách giữ an toàn cho những thành viên trong gia đình bị suy giảm miễn dịch. Các nghiên cứu vẫn đang tiếp tục để lựa chọn liều tiêm phù hợp, thậm chí cần tiêm nhiều mũi hơn giúp tăng cường đáp ứng miễn dịch của vaccine

15. Con tôi trên 12 tuổi, vaccine có an toàn với chúng không?

100% an toàn, và không những an toàn mà hiệu quả còn rất đáng kinh ngạc. Chúng tôi nhận thấy trong kết quả nghiên cứu của Pfizer và Moderna, ở nhóm tuổi 12-18, vaccine rất an toàn và cực kỳ hiệu quả, gần như đạt hiệu quả 100%, trên thực tế còn hiệu quả hơn ở nhóm trưởng thành. Tất nhiên, như bất kỳ vaccine nào khác, trẻ có thể gặp một số tác dụng không mong muốn như đau cơ, mệt mỏi, sốt nhẹ… Nhìn chung, các triệu chứng này thường hết sau 1 hoặc 2 ngày và không thấy có bằng chứng về các tác dụng phụ nguy hiểm trên trẻ em

16. Tôi có nên lo lắng về việc cho những đứa trẻ chưa tiêm vaccine tới trường không?

Cách tiếp cận của tôi trong thời dịch bệnh luôn tập trung vào những thứ chúng ta có thể làm được thay vì những thứ chúng ta không thể làm. Và tôi được nghe về những lo ngại của các bực phụ huynh có con dưới 12 tuổi chưa được tiêm vaccine. Tôi luôn nói với họ như thế này: COVID không phải là nguy cơ duy nhất với sức khỏe của bạn. Đưa trẻ tới trường là rất quan trọng với cả nhà trường và xã hội. Cách tốt nhất để giữ an toàn cho trẻ là kiểm soát nhóm người có thể lây nhiễm COVID cho chúng. Tất cả những người tiếp xúc với trẻ đều phải được tiêm vaccine. Hãy nhớ, vaccine không chỉ bảo vệ bạn, nó còn bảo vệ cả những người xung quanh bạn. Ngoài ra, đeo khẩu trang và thông khí tốt cũng đặc biệt quan trọng.

17. Những đứa trẻ dưới 12 tuổi có thể tiêm được vaccine COVID không?

Hiện tại, các thử nghiệm lâm sàng vẫn đang triển khai và ta sẽ sớm có kết quả, có thể vào khoảng tháng 10 hoặc tháng 11 năm nay. Sau đó họ sẽ trình lên FDA. Vì vậy, theo ước tính của tôi, đến cuối tháng 12 hoặc đầu tháng 1 năm 2022, những đứa trẻ dưới 12 tuổi sẽ được duyệt tiêm vaccine.