Nội soi tiêu hóa là phương pháp chẩn đoán chính xác, hiệu quả và tối ưu nhất cho các tổn thương đường tiêu hóa như: thực quản, dạ dày, hành tá tràng, đại tràng... mà không một phương pháp nào khác có thể so sánh được. Đây cũng là phương pháp có thể phát hiện sớm các bệnh lý ác tính và cũng qua nội soi, có thể can thiệp điều trị ung thư sớm mà không phải phẫu thuật. Mong rằng chúng ta sẽ cùng chia sẻ các kinh nghiệm, các kỹ thuật về nội soi tiêu hóa!
27.6.21
Phương pháp nội soi dạ dày gây mê
20.6.21
13.6.21
Phương pháp nội soi dạ dày không đau
PHƯƠNG
PHÁP NỘI SOI DẠ DÀY KHÔNG ĐAU
Nội soi dạ dày là phương pháp tối ưu
để chẩn đoán các bệnh lý về thực quản, dạ dày, và tá tràng mà không một phương
pháp nào khác có thể so sánh được. Nội soi có thể phát hiện viêm dạ dày, loét dạ
dày, ung thư dạ dày. Đây chính là phương pháp tầm soát ung thư dạ dày tốt nhất,
qua sội soi có thể thực hiện sinh thiết là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán ung thư
dạ dày. Không những vậy, qua nội soi dạ dày có thể can thiệp như cắt hớt niêm mạc
dạ dày điều trị ung thư sớm, cắt polyp dạ dày, can thiệp cầm máu trong các trường
hợp xuất huyết tiêu hóa trên tránh phải thực hiện các cuộc phẫu thuật.
Tuy nhiều ưu điểm vượt trội như vậy,
nội soi dạ dày vẫn có những khó chịu nhất định như cảm giác nôn, buồn nôn. Nhiều
người rất sợ hãi khi phải nội soi dạ dày. Nội soi gây mê là phương pháp tối ưu
khắc phục được những khó chịu này
BẠN
CẦN LÀM GÌ KHI NỘI SOI GÂY MÊ
-
Nhịn ăn trước soi ít nhất 6h
-
Không uống các thuốc bột, các nước uống có
màu: nước cam, sting đỏ… để dạ dày sạch, đảm bảo cuộc nội soi tốt nhât
-
Đi cùng người thân để ký giấy cam kết thực
hiện thủ thuật: bản thân các thuốc gây mê, gây tê có một tỷ lệ rất nhỏ gây dị ứng,
shock phản vệ, vì vậy người nhà cần chấp nhận các rủi ro không mong muốn này
trước khi thực hiện các phẫu thuật hay thủ thuật nội soi gây mê. Tất nhiên, khi
có các biến chứng này, các bác sỹ đều được tập huấn và có nhiều kinh nghiệm xử
lý shock phản vệ
-
Không lái xe, vận hành máy móc, ký kết các
hợp đồng quan trọng sau gây mê ít nhất 8h
-
Thông báo cho bác sỹ biết về tiền sử bệnh
tật của mình như: bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh hen phế quản, tiền sử dị ứng
thuốc, bệnh lý suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh van tim…
BẠN
ĐƯỢC THỰC HIỆN NỘI SOI GÂY MÊ NHƯ THẾ NÀO
-
Bạn được bác sỹ giải thích về những ưu việt
của nội soi gây mê và một số biến chứng không mong muốn có thể xảy ra
-
Nếu bạn đã hiểu và lựa chọn nội soi gây mê
sẽ được ký giấy chấp nhận thực hiện nội soi dạ dày gây mê
-
Bạn được khám tiền mê bởi bác sỹ chuyên
ngành gây mê hồi sức
-
Tiếp theo, bạn được đặt đường truyền tĩnh
mạch
-
Mắc monitor theo dõi các chỉ số sinh tồn
như mạch, huyết áp, SPO2, điện tâm đồ
-
Thở ô xy kính qua mũi
-
Gây mê bằng propofol đường tĩnh mạch
-
Khi bạn rơi vào giấc ngủ sâu, cuộc nội soi
dạ dày được tiến hành
-
Khi thủ thuật nội soi dạ dày kết thúc, bạn
được đánh thức và đưa sang phòng hồi tỉnh theo dõi tiếp trong 10-30 phút
-
Quay trở lại sinh hoạt thường nhật, không
nên tự ý lái xe, vận hành máy móc, ký kết các công việc quan trọng sau gây mê
ít nhất 8h
MỘT
SỐ TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN
-
Hoa mắt, chóng mặt khi ngồi dậy lần đầu,
thường do thuốc mê, sẽ hết ngay sau đó
-
Vướng mắc ở họng khi nuốt: do tác dụng gel
Xylocain Jerry bôi trơn đầu ống soi
-
Đau rát họng: do cọ sát ống soi với niêm mạc
miệng họng trong quá trình nội soi
BẠN
HÃY THÔNG BÁO CHO BÁC SỸ NHỮNG TRIỆU CHỨNG BẤT THƯỜNG
6.6.21
POLYP
ĐẠI TRÀNG
Polyp
đại tràng là sự tăng sinh của khối u xuất phát từ các tế bào nội mô lót bên
trong lòng đại tràng. Đầy là bệnh lý rất thường gặp, có 1 tỷ lệ nhỏ biến đổi
thành ung thư đại tràng sau 1 thời gian dài làm cho rất nhiều người lo lắng, sợ
hãi. Không những vậy, việc tầm soát nội soi đại tràng sau khi cắt polyp cũng
khá phức tạp, gây ra nhiều bối rối cho người bệnh. Hôm nay, mình sẽ chia sẻ với các bạn những kiến thức cần biết
về căn bệnh polyp đại tràng. Hi vọng rằng sẽ giúp ích phần nào cho các bạn!
PHÂN LOẠI POLYP ĐẠI TRÀNG
-
Theo kích thước:
+
Polyp nhỏ: kích thước dưới 5mm
+
Polyp vừa: kích thước tứ 5-10 mm
+
Polyp lớn: kích thước > 10mm, càng to, nguy cơ ung thư càng cao
-
Theo hình thể:
+
Polyp không cuống: nguy cơ ung thư cao hơn, khó cắt bỏ hơn và nguy biến chứng
khi cắt cao hơn polyp có cuống
+
Polyp có cuống: nguy cơ ung thư thấp hơn, dễ cắt và ít biến chứng khi cắt hơn
-
Theo đặc điểm giải phẫu bệnh:
+
Polyp tăng sản: thường nhỏ, nhạt màu, hầu như không có nguy cơ ác tính
+
Polyp răng cưa: kích thước nhỏ thường lành tính, kích thước lớn thường phẳng, dẹt,
không cuống, nguy cơ cung thư cao và cắt bỏ khó hơn
+
Polyp tuyến: hay gặp nhất, có nguy cơ chuyển dạng thành ung thư, được chia các
dưới nhóm tùy thuộc mức độ nhung mao hiện diện: polyp tuyến ống, polyp tuyến ống
nhung mao và polyp tuyến nhung mao, càng nhiều nhung mao, mức độ ác tính càng
cao. Ngoài ra, kích thước của polyp tuyến cũng liên quan với khả năng ác tính,
kích thước càng lớn, nguy cơ ung thư càng lớn. Với các polyp tuyến kích thước
dưới 1,5cm khi cắt, tỷ lệ ung thư chỉ khoảng 2%, kích thước trên 2cm tỷ lệ ung
thư lên tới 25%, trong khi polyp tuyến nhung mao kích thước trên 3cm tỷ lệ ung
thư tới 35%
* Hội chứng đa polyp tuyến có tính chất gia đình (Familial adenomatous
polyposis)
- Đây là một bệnh có tính chất di
truyền trên gen trội, do đột biến gen APCNếu không điều trị, ung thư đại tràng lả không tránh được. Tuổi bị ung thư đại
tràng thường dưới 40 tuối
- Nội soi: có nhiều polyp tuyến
trong đại tràng, trên 100 polyp; thậm chí hang nghìn polyp thường bệnh nhân có polyp tuyến đáy vị dạ
dày, tá tràng; và cả bóng Vater
- Mô bệnh học: bản chất lả polyp
tuyến.
- Điều trị và phòng bệnh: Đối với
người dưới 25 tuổi phải tiến hành nội soi 6 tháng 1 lần cả đường tiêu hóa trên và đại tràng để cắt những polyp có kích
thước > 1cm. Nhiều polyp to gây tắc
ruột hoặc ung thư: cắt 1 đoạn ruột
* Hội chứng Peutz-
Jegher
-
Là một bệnh có tính
chất di truyền trên gen trội, do đột biến gen STK11/LKB1. Bệnh biểu hiện có
những chấm sắc tố đen tại vùng môi, gan bàn tay, lòng bàn chân. Nội soi có rất
nhiều polyp tại đại tràng, dạ dày, ruột nôn. Nguy cơ ung thư đường tiêu hóa
tăng cao và 50% bệnh nhân thường tử vong ờ độ tuổi 50-60.
-
Mô bệnh học: bản
chất là các u mô thừa polyp.
-
Điều trị và phòng
bệnh: Nội soi 2 năm 1 lần để cắt các polyp trên 1cm, có thể cắt đoạn ruột khi
polyp to, gây tắc ruột
*
Hội chứng polyp tuổi thiếu niên (Juvenil polyp)
-
Lả bệnh di truyền
trên gen trội, do đột biến gen BMPR1A và SMAD4. Thường xuất hiện ở độ tuổi từ 4
-14 tuổi, cũng có thể gặp khi ờ tuổi trường thành.
-
Nội soi: hay gặp
polyp dạ dày và đại tràng. Polyp đại tràng thường < 10, chỉ 1-2% số bệnh
nhân có nhiều polyp đại tràng. Polyp có thể có cuống hoặc không cuống.
-
Mô bệnh học: bản
chất là u mô thừa polyp.
-
Điều trị: khi polyp
đơn độc hoặc số lượng < 5 polyp khả năng ác tính ít. Nguy cơ ác tính cao khi
xuất hiện với số lượng polyp nhiều, cắt polyp qua nội soi
TRIỆU
CHỨNG POLYP ĐẠI TRÀNG
Hầu hết các polyp đại tràng không có triệu chứng. Bác sĩ
có thể phát hiện nó khi đang kiểm tra
định kỳ hoặc cố gắng để chẩn đoán một bệnh khác. Tuy nhiên, khi các triệu chứng xuất hiện có thể bao gồm:
-
Đại tiện phân máu: Máu có thể
dính trên đồ lót hoặc giấy vệ sinh sau khi đi cầu. Đây có thể là một dấu hiệu
của polyp đại tràng hoặc ung thư hoặc các bệnh khác
-
Thay đổi thói quen đại tiện: Táo
bón hoặc tiêu chảy kéo dài hơn một tuần có thể chỉ ra sự hiện diện của một
polyp to ở đại tràng. Tuy nhiên, một số bệnh lý khác cũng có thể gây ra những
thay đổi trong thói quen đi cầu.
-
Thay đổi màu sắc phân: Máu có thể
biểu hiện thành những vệt đỏ trong phân hoặc làm cho phân có màu đen. Một sự
thay đổi về màu sắc cũng có thể gây ra bởi các loại thực phẩm, thuốc men.
-
Đau, buồn nôn hoặc nôn (hiếm): Một
polyp đại tràng lớn có thể gây cản trở đường ruột của bạn, dẫn đến quặn đau
bụng, buồn nôn và ói mửa (tắc ruột).
-
Thiếu máu: Chảy máu từ polyp có thể
xảy ra từ từ theo thời gian mà không thể nhìn thấy máu trong phân của bạn.
CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ BỊ POLYP ĐẠI TRÀNG
-
Tuổi: Polyp được tìm thấy trong
khoảng 15-20% dân số trưởng thành. Nói chung, polyp phổ biến hơn ở những người
trên 50 tuổi, độ tuổi mà các bác sĩ khuyên bệnh nhân kiểm tra polyp đại tràng.
-
Người có tiền sử
polyp hoặc ung thư đại tràng có nhiều khả năng bị polyp. Bạn cũng có nhiều nguy
cơ có polyp đại tràng nếu bạn bị ung thư buồng trứng hoặc tử cung trước
tuổi 50.
-
Hút thuốc và uống
rượu.
-
Không tập thể dục,
thừa cân.
-
Viêm ruột: chẳng hạn như viêm
loét đại tràng và bệnh Crohn.
-
Bệnh sử gia đình.
Bạn có nhiều khả năng mắc polyp đại tràng hoặc ung thư nếu bạn có cha mẹ, anh
chị em ruột hoặc con mắc bệnh. Nếu nhiều thành viên trong gia đình bị polyp,
nguy cơ của bạn thậm chí còn cao hơn. Ở một số người, mối liên hệ này là không
di truyền.
-
Người Mỹ gốc Phi có
nguy cơ cao mắc bệnh ung thư đại tràng (hiếm).
-
Đái tháo đường type 2 /.không
được kiểm soát tốt.
-
Polyp di truyền:
Bệnh hiếm gặp, ở người thừa hưởng đột biến gen gây ra polyp đại tràng. Nếu bạn
có một trong những đột biến di truyền, bạn có nguy cơ phát triển bệnh ung thư
đại trực tràng cao hơn. Tầm soát và phát hiện sớm có thể giúp ngăn ngừa sự phát
triển, lây lan của những ung thư này.
KHI NÀO CẦN TẦM SOÁT POLYP ĐẠI TRÀNG
Nhiều
nghiên cứu cho thấy tỷ lệ ung thư đại tràng xuất phát từ polyp đại tràng chiếm
tới 85%. Chính vì vậy, việc tầm soát polyp đại tràng đóng vai trò quan trọng để
tầm soát ung thư đại tràng.
*
Bạn cần khám tầm soát khi có các triệu chứng:
-
Đi ngoài phân nhầy
máu
-
Đau bụng, đầy bụng,
khó tiêu
-
Rối loạn đại tiện:
táo bón, tiêu chảy trên 1 tuần
-
Thay đổi màu sắc
phân
-
Thiếu máu chưa tìm
được nguyên nhân
* Dù không có triệu chứng nào, bạn cũng cần
tầm soát polyp đại tràng khi:
- Tuổi > 50
- Có yếu tố nguy cơ: hút thuốc, nghiện
rượu, thừa cân béo phì, đái tháo đường type 2
- Có tiền sử cá nhân hoặc gia
đình bị ung thư đại tràng, polyp đại tràng, bị khối u khác như ung thư buồng
trứng, ung thư tử cung trước 50 tuổi
- Có bệnh lý polyp di truyền: hội
chứng đa polyp tuyến có tính chất gia đình, hội chứng Peutz – Jeghers. Hội
chứng đa polyp tuổi thiếu niên…
CÁC PHƯƠNG PHÁP TẦM SOÁT POLYP ĐẠI TRÀNG
·
Nội soi đại trực
tràng: Đây là phương pháp chính xác, hiệu quả và tối ưu nhất để phát hiện và
can thiệp điều trị cắt polyp, với những trường hợp polyp quá to > 3cm, nội
soi giúp định vị polyp và giúp ích các can thiệp khác như phẫu thuật nội soi
hay mổ mở
·
X-quang đại tràng
cản quang: ngày nay ít được sử dụng
·
Chụp CT dựng hình
đại tràng ảo: đây là phương pháp không xâm lấn, nhưng để khẳng định và can
thiệp vẫn phải chuyển qua nội soi đại trực tràng
·
Xét nghiệm tìm máu
trong phân: Đây là Phương pháp tầm soát polyp đại tràng cũng như ung thư đại
tràng rất tốt, chi phí thấp, dễ thực hiện, có thể tầm soát cho một cộng đồng
lớn, khi có máu trong phân, chỉ định nội soi đại trực tràng hoặc đường tiêu hóa
trên sẽ được đưa ra.
NỘI SOI ĐẠI TRỰC TRÀNG CÓ
KHÓ CHỊU KHÔNG?
Mọi người rất lo lắng và sợ hãi khi nội soi đại trực
tràng. Hầu hết các trường hợp có đau bụng ở những đoạn đại tràng gập góc khi đưa
dây soi qua. Tuy nhiên, mức đau không nhiều và khi dây soi qua được các đoạn gập
góc, cảm giác đau sẽ hết. Cần nhấn mạnh rang, cắt polyp qua nội soi hoàn toàn
không đau. Một số ít đại tràng giãn, xoắn hoặc gập góc, nhất là các trường hợp
sau can thiệp phẫu thuật vùng bụng. thì sẽ đau nhiều. Các trường hợp này nên lựa
chọn nội soi gây mê. Nếu bạn quá lo lắng, sợ hãi, bạn cũng có thể lựa chọn nội
soi đại tràng gây mê. Bạn sẽ không hề bị đau, chỉ ngủ một giấc ngắn, thức dậy
là cuộc soi đã hoàn thành.
POLYP ĐẠI TRÀNG CÓ CHUYỂN
THÀNH UNG THƯ HAY KHÔNG?
Đây là mối quan tâm lớn nhất của cộng đồng, gây ra rất
nhiều sự lo lắng, sợ hãi không đáng có. Bản thân từ polyp nghĩa là bướu thịt
lành tính. Hầu hết các polyp là lành tính, chỉ một số ít polyp đặc biệt mới có nguy
cơ chuyển dạng thành ung thư, và trong 1 khoảng thời gian dài từ 5-10 năm
CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ
POLYP ĐẠI TRÀNG
Nội soi đại tràng cắt
polyp: đây là phương pháp tối ưu, lựa chọn đầu tay với 1 loạt ưu điểm vượt trội
mà không phương pháp nào có thể so sánh được như: can thiệp không xâm lấn,
không đau, rất ít biến chứng, sau thủ thuật bệnh nhân có thể quay về cuộc sống
hàng ngày mà không phải kiêng khem, hay áp dụng chế độ nào và có thếp áp dụng với
phần lớn cá polyp đại tràng
Phẫu thuật nội soi ổ bụng
cắt polyp: áp dụng với trường hợp polyp quá to, được đánh dấu qua nội soi đại tràng vị trí polyp, hoặc chủ động cắt qua
nội soi đại tràng chấp nhận nguy cơ thủng, sau đó phẫu thuật nội soi ổ bụng vá
lỗ thủng
Phẫu thuật cắt đoạn ruột:
với những trường hợp đặc biệt có nhiều polyp lớn trong đại tràng có nguy cơ tắc
ruột, hoặc nguy cơ ung thư.
GIẢI ĐÁP NHỮNG CÂU HỎI THƯỜNG GẶP SAU CẮT POLYP ĐẠI TRÀNG
Polyp đại tràng là bệnh lý thường gặp. Cắt polyp đại tràng qua nội soi là phương pháp can thiệp tối ưu để phòng tránh ung thư đại trực trà...
-
Xuất huyết tiêu hóa là 1 cấp cứu thường gặp, có thể gây nguy hiểm tính mạng người bệnh, kẹp clip cầm máu là thủ thuật can thiệp tối ưu, rất...
-
Polyp đại tràng là bệnh lý thường gặp. Cắt polyp đại tràng qua nội soi là phương pháp can thiệp tối ưu để phòng tránh ung thư đại trực trà...
-
Ung thư đại tràng là 1 trong các bệnh lý ung thư hay gặp nhất tại Việt Nam. Nó đứng thứ 4 sau ung thư gan, ung thư phổi và ung thư dạ...